Overuren: ‘To do or not to do?’

Meer dan de helft van de Nederlanders heeft elke week overuren en slechts ongeveer 38 procent ontvangt hier ook daadwerkelijk een vergoeding voor. Overwerk maakt tegenwoordig deel uit van het dagelijks leven.Vooral in het vakantieseizoen, wanneer collega's op vakantie zijn of bijvoorbeeld ziek. Voor velen betekent dit: overuren. Wat is toegestaan? Hoe bereken je de overuren? Helaas bestaat er geen toverstaf om overuren weg te toveren. Hier volgen enkele nuttige om hier grip op te krijgen.

Wat zijn overuren?

Overuren zijn uren die je meer werkt dan in je arbeidsovereenkomst aangegeven. Als je meer uren per week werkt dan collectief of contractueel is vastgelegd dan spreekt men van overuren. Wanneer er sprake is van structureel overwerk, mag dit eigenlijk geen overwerk meer genoemd worden. Volgens de wet is het mogelijk om als werknemer, bij structureel overwerk, de arbeidsovereenkomst te laten bijstellen naar de werkelijkheid.

Wat is de limiet voor overuren?

Werknemers en werkgevers zouden overuren moeten vermijden en de Arbeidstijdenwet heeft strikte regels hiervoor:

• Werknemers mogen maximaal 10 uur per dag werken
• Werknemers mogen maximaal 48 uur per week werken
• Na een werkdag moet je minimaal 11 aaneengesloten uren niet werken
• De rustperiode van 11 uur mag eens in de 7 dagen ingekort worden tot minimaal 8 uur. Maar dit mag alleen als het nodig is voor het werkVoorbeeld: Met 40 werkuren per week is een maximum van 8 overuren per week toegestaan. Als een werkgever meer eist, overtreedt hij de Arbeidstijdenwet.

Overwerk weigeren: mag dat?

Een werknemer is eigenlijk alleen verplicht om de arbeidstijd te leveren, die is vastgelegd in de arbeidsovereenkomst. In de Arbeidstijdenwet is niets afgesproken over overwerken, maar er staan regels over de maximale arbeidstijd per dag. In je CAO, bedrijfsreglement, werktijdregeling of arbeidsovereenkomst kunnen wel afspraken staan over verplicht overwerk en in sommige staat dat je verplicht bent om over te werken als dat nodig is. Weiger je, dan kan dit voor je werkgever een reden zijn je te ontslaan. Er kan natuurlijk altijd een dringende reden zijn waarom je niet kunt overwerken, zoals de crèche of een doctorsafspraak. Er zijn ook CAO’s waarin overwerken vrijwillig is. Kijk dit dus eerst even na in jou contract.

Tip: Zodra een parttimer meer uren maakt dan in het dienstrooster staat, gaan de overuren in. Dus als je 20 uur werkt, krijg je het 21.uur als overuur betaald.

Zijn er uitzonderingen?

Er zijn uitzonderingen waarin de werkgever kan vragen om overuren te maken, zowel bij voltijdse als deeltijdse werknemers.

• In noodsituaties kan de baas overuren geldig maken, maar alleen als het bestaan van het bedrijf in gevaar kan komen. Denk aan onvoorziene gebeurtenissen, zoals een brand.
• In bepaalde periodes kan het binnen een bedrijf drukker zijn dan in andere periodes en dan is overwerk toegestaan. Je mag alleen niet langer dan 12 uur aan één stuk doorwerken, of meer dan 60 uur per week.
• Andere uitzonderingen worden gespecificeerd in het contract of in de arbeidsovereenkomst.
• Het uitsluiten van bepaalde categorieën en groepen van de verplichting om overwerk te verrichten is mogelijk. Denk hier bijvoorbeeld aan werknemers van 55 jaar en ouder, zoals brandweermannen, jongeren onder de 18 jaar of zwangere of pas bevallen vrouwen gelden aparte regels, bijvoorbeeld over extra rusttijden en regelmatige werkuren.

Tip: Bij vragen wend je aan de overheid via 1400.

Moet overwerk altijd betaald worden?

'Nee', helaas niet. Of dit gebeurt, hangt af van wat daarover in de arbeidsovereenkomst of cao is bepaald. Toch, in sommige gevallen, moeten overuren uitbetaald worden ondanks dat in het arbeidscontract staat dat het salaris een ‘all-in loon’ betreft. Als overwerk structureel is dan mag je eerder verwachten dat er een extra beloning tegenover komt te staan, in geld of vrije tijd.

De Nieuwe wetgeving

Voor de nieuwe wet was 2018 een overgangsjaar waarin werkgevers nog konden kiezen om meer- en overuren uit te betalen of om ze te compenseren in tijd. Vaak wordt overwerk gecompenseerd door een tijd-voor-tijdregeling. Vanaf 1 januari 2019 is dat alleen nog maar mogelijk als daarover in een CAO afspraken zijn gemaakt. Werkgevers zijn dus verplicht het minimumloon inclusief vakantietoeslag uit te betalen in geld, wel over alle overuren indien de werknemer door de gemaakte overuren minder dan het wettelijk minimumloon verdient over het totale aantal gewerkte uren. Bij een nul-uren contract is een compensatie in vrije tijd helemaal niet meer mogelijk. Voor werknemers met een hoger loon geldt dit niet en mag de werkgever nog steeds tijd-voor-tijd-afspraken maken.

Tip: Als de organisatie niet onder een CAO valt, moeten werknemers met het minimumloon vanaf 1 januari 2019 dus altijd compensatie voor overwerk ontvangen in geld.

Tips voor werkgevers

We zijn al een tijdje onderweg met de veranderingen op het gebied van wet- en regelgeving omtrent overuren. Overwerken heeft een slechte invloed op de prestaties en productiviteit van je werknemers. Mensen die 40 uur per week werken zijn productiever dan mensen die 60 uur per week maken. Werken je werknemer extra uren? Dan zijn deze tips wellicht handig om te weten:

1. Je kan er niet vanuit gaan dat in jouw organisatie alles goed geregeld is, omdat je een hoger loon betaalt dan het minimumloon. Controleer je CAO en kijk welke afspraken er rondom vakantiebijslag en overwerk staan. Dan kan je bepalen of de nieuwe regeling gevolgen heeft voor jouw organisatie.

2. Gebruik een online personeelsplanning zoals Shiftbase om online alle uren te registreren. Dit is minder foutgevoelig, gaat sneller en je hebt geen discussies meer met de werknemers omtrent overuren.

3. Maak wanneer deze er nog niet zijn schriftelijk afspraken met je werknemers over afwijkende uren.

Een goed evenwicht tussen werk en privéleven vormt de basis van een tevreden werknemers, zodat uw organisatie productiever werkt.