Verlof bij overlijden: ruimte voor rouw en familie

Wat is verlof bij overlijden?

Niet voor elke situatie waarin je verlof nodig hebt, zijn specifieke wettelijke afspraken gemaakt. Verlof die wordt verstrekt buiten een wettelijke regeling staat bekend als bijzonder verlof, ook wel buitengewoon verlof genoemd. Werknemers kunnen in een aantal gevallen een beroep doen op een vorm van buitengewoon verlof. Een voorbeeld hiervan is bij overlijden of bij andere ernstige familieomstandigheden. De werknemer kan buitengewoon verlof aanvragen om deel te nemen aan de begrafenis of crematie, en om andere praktische zaken te regelen die verband houden met het overlijden.

Overzicht en richtlijnen

Hoewel bijzonder verlof niet wettelijk geregeld is, bestaan er situaties waarin de meeste werkgevers wel verplicht zijn om werknemers buitengewoon verlof te verlenen. Dit kan wanneer het bedrijf onder een cao valt.

Indien de cao geen specifieke procedures voor het aanvragen van buitengewoon verlof bevat, heb je de mogelijkheid om deze richtlijnen op te nemen in de personeelshandboek. Ook is het mogelijk hierover afwijkende afspraken te maken als het op het opstellen van de arbeidsovereenkomst en het bedrijfsreglement aan komt. De voorwaarden hiervan zijn niet wettelijk vastgelegd. Het is daarom raadzaam voor werkgevers om deze regeling zo gedetailleerd en concreet mogelijk te formuleren, om eventuele misverstanden te voorkomen.

Belangrijk om op te merken is dat het niet is toegestaan om een werknemer te ontslaan louter omdat deze vanwege een noodsituatie niet op het werk verschijnt of plotseling moet vertrekken. Dit geldt zelfs als de werknemer pas achteraf de reden voor het verlof verduidelijkt.

Verwantschap en duur van verlof bij overlijden

Het eerste wat jij je waarschijnlijk afvraagt bij rouwverlof is: Hoeveel dagen verlof krijg ik hier voor?

Het aantal vrije dagen varieert en is afhankelijk van de relatie tot de overledene. Dit is het geval bij zowel bloedverwantschap als aanverwantschap. Bloedverwantschap betreft de afstammingsrelaties. De verbinding tussen twee individuen waarbij één van hen voortkomt uit de ander, zoals bijvoorbeeld ouder en kind, wordt aangeduid als bloedverwantschap. Een vergelijkbare term hiervoor is "rechte lijn". De relaties worden op de volgende manier gecategoriseerd:

Eerste graad verwantschap

Dit omvat partners door huwelijk of geregistreerd partnerschap (deze aanverwantschap vervalt niet zodra een huwelijk of geregistreerd partnerschap wordt beëindigd), ouders (inclusief adoptie- en stiefouders), schoonouders, kinderen, schoondochters en -zonen. Wanneer een direct familielid overlijdt, heeft een werknemer recht op vier dagen verlof bij.

Tweede graad verwantschap

Hieronder vallen broers en zussen, grootouders, kleinkinderen, schoonzussen, zwagers, stiefbroers en stiefzussen. Bij tweedegraads verwantschap heeft een werknemer recht op twee dagen verlof bij overlijden.

Derde graad verwantschap

Derdegraads familieleden hebben geen directe persoonlijke band. Oom en tantes (de broers en zussen van de ouders), neven en nichten (kinderen van eigen broers of zussen), overgrootouders en achterkleinkinderen vallen onder deze categorie. Dit geldt zowel voor eigen familie als voor familie van de partner. 

Vierde graad verwantschap

Onder vierdegraads verwantschap vallen familieleden zoals oudooms en oudtantes (de ooms en tantes van ouders), neven en nichten (kinderen van de broers/zussen van ouders), achterneven en achternichten (kleinkinderen van broers of zussen) en betovergrootouders. Dezelfde regel geldt ook als het gaat om deze familieleden aan de kant van de partner. Bij zowel derde als vierde graads verwantschap heeft een werknemer recht op één vrije dag

Niet-verwanten

Vaak zijn er geen specifieke afspraken bij het overlijden van niet-verwanten zoals de beste vriend of buren. Hier geldt de flexibiliteit van de werkgever om, in overeenstemming met de situatie, ondersteuning te bieden aan de medewerker.

Het verschil tussen verlof bij overlijden en calamiteitenverlof

Tussen de verschillende soorten verlof word er een belangrijk onderscheid gemaakt. Verlof bij overlijden richt zich op de periode na het overlijden van een dierbare, waarbij de werknemer tijd krijgt om te rouwen en de begrafenis en andere praktische zaken te regelen. Calamiteitenverlof (ook wel bekend als kort verzuimverlof), daarentegen, is bedoeld voor onverwachte, dringende en bijzondere persoonlijke situaties die directe actie vereisen.

Het kan variëren van enkele uren tot meerdere dagen, waarbij de werknemer tijdens dit verlof zijn of haar loon behoud. In veel situaties kan calamiteitenverlof overgaan in bijzonder verlof. Denk hierbij aan situaties zoals een ernstige ziekte van een familielid. Hoewel het verlof kortdurend is, biedt het werknemers de nodige ruimte om in tijden van crisis te handelen. Het is belangrijk om te weten dat calamiteitenverlof niet bedoeld is als verlengde rouwperiode bij overlijden, maar eerder voor noodgevallen die onmiddellijke aandacht vereisen. Onder bijzonder verlof vallen ook andere afspraken

Tip: In het geval van calamiteiten- en bijzonder verlof bij een overlijden krijgt de werknemer zijn salaris doorbetaald.

De rol van de werkgever

Ervoor zorgen dat werknemer verlof bij overlijden krijgt is in sommige gevallen niet alleen een juridische verplichting, maar ook een manier om een empathische en ondersteunende werkomgeving te creëren. Werkgevers worden aangemoedigd om heldere regels en communicatie te hanteren, en om maatwerk toe te passen op het aantal dagen verlof wanneer nodig.

Op deze manier kan verlof bij overlijden een middel worden om medewerkers te steunen tijdens emotioneel veeleisende tijden. Veel werkgevers hebben afspraken omtrent verlof bij overlijden vastgelegd in bedrijfsreglementen en de meeste cao's.

Toch is maatwerk essentieel, aangezien persoonlijke situaties kunnen variëren. Open communicatie en begrip tussen werkgevers en werknemers zijn cruciaal om een ondersteunende en empathische werkomgeving te creëren.

Conclusie

Het verlenen van verlof bij overlijden en calamiteitenverlof is niet alleen een wettelijke verplichting, maar ook een morele verantwoordelijkheid voor werkgevers. Het biedt werknemers de ruimte om met compassie om te gaan met levensuitdagingen en draagt bij aan een positieve werkcultuur. Werkgevers die duidelijke richtlijnen, empathie en flexibiliteit tonen, helpen werknemers door moeilijke tijden heen en bouwen aan langdurige en ondersteunende arbeidsrelaties.

Personeelsplanning en urenregistratie software!

• Eenvoudige personeelsplanning
• Overzichtelijke urenregistratie
• Makkelijke verlofregistratie

Gratis uitproberen Demo aanvragen