Fictieve dienstbetrekking: de kunst van transparante arbeidsrelaties

Wat is een fictieve dienstbetrekking?

Een fictieve dienstbetrekking doet zich voor wanneer de arbeidsrelatie die tussen de werknemer en werkgever bestaat, niet als een traditionele dienstbetrekking wordt beschouwd, maar toch enkele gelijkenissen vertoont.

Dit kan voorkomen in diverse situaties. Bijvoorbeeld, als je samenwerkt met een zelfstandige ondernemer. Echter, als de aard van het werk, de gezagsverhouding, of andere factoren sterk lijken op een regulier dienstverband, kan de Belastingdienst het als een fictieve dienstbetrekking aanmerken.

Dit betekent dat je voor de inhoudingen op het loon dezelfde regels moet toepassen als bij echte dienstbetrekkingen. Het kan ook tot gevolg hebben dat de betrokkene verplicht verzekerd moet zijn voor bepaalde verzekeringen, afhankelijk van de aard van de fictieve dienstbetrekking en de geldende wetgeving.

Fictieve dienstbetrekkingen zijn niet per se iets negatiefs, maar het is wel iets om alert op te zijn. Werkgevers moeten ervoor zorgen dat ze de juiste afspraken maken en dat de arbeidsrelaties op een transparante en duidelijke manier worden vormgegeven.

Soorten dienstbetrekkingen

Als werkgever is het cruciaal om te begrijpen welke vorm van dienstbetrekking van toepassing is op de arbeidsrelaties binnen je organisatie. Een fictieve dienstbetrekking onderscheidt zich van diverse arbeidsovereenkomsten:

Gewone dienstbetrekking

Persoonlijke arbeid, gezagsverhouding, en loon kenmerken deze traditionele vorm. Een werknemer ontvangt een regulier salaris voor taken onder werkgeversgezag.

Vaste dienstbetrekking

Een langdurige en stabiele relatie zonder tijdsbeperking. Biedt stabiliteit, maar legt verplichtingen op aan werkgever en werknemer.

Tijdelijke dienstbetrekking:

Beperkt in tijd, variërend van projectcontracten tot seizoensgebonden aanstellingen. Flexibiliteit voor beide partijen.

Oproepcontract en nulurencontract

Werknemer heeft geen vaste uren en wordt opgeroepen bij beschikbaarheid. Flexibel voor werkgever, maar kan onzekerheid voor werknemer met zich meebrengen.

Freelance dienstbetrekking

Een zelfstandig ondernemer werkt op projectbasis voor een werkgever. Hoewel geen traditionele dienstbetrekking, moet de relatie zo gestructureerd zijn dat het niet als een fictieve dienstbetrekking wordt beschouwd.

Je kunt een specifiek gedeelte toevoegen aan het einde van de tekst, bijvoorbeeld na de sectie over de nieuwe maatregelen met de Wet DBA. Hier kun je informatie opnemen over 'meewerkende kinderen' en hoe dit zich verhoudt tot dienstbetrekkingen en arbeidsrelaties.

Wanneer is er sprake van een "echte" dienstbetrekking?

Een "echte" dienstbetrekking voldoet aan de volgende kenmerken:

• Persoonlijke Arbeid: De werknemer voert zelf het werk uit.

• Gezagsverhouding: De werkgever heeft het recht instructies te geven, zelfs als dit beperkt is.

• Loon: De werknemer ontvangt loon voor uitgevoerde werkzaamheden.

Fictieve dienstbetrekking: geen standaard werkverhouding

Voor de aanwezigheid van een gewone dienstbetrekking maakt het niet uit of iemand in vaste dienst is of niet, en de omvang van het werk is niet het enige bepalende criterium.

Het kan voorkomen bij diverse arbeidsverhoudingen, zoals losse hulpkrachten (tijdelijke hulpkrachten en vakantiewerkers), bij huishoudelijke taken, en zelfs bij een ambtelijke aanstelling. De aard van de relatie tussen werkgever en werknemer hangt niet alleen af van de stabiliteit van de aanstelling of de omvang van het werk.

Bijvoorbeeld, als je iemand inhuurt voor huishoudelijke werkzaamheden en diegene begint langzaam maar zeker steeds meer aanwijzingen te geven over hoe het werk gedaan moet worden, kan de Belastingdienst dit als een fictieve dienstbetrekking beschouwen, omdat de aard van de arbeidsrelatie verandert.

In de kern is er alleen sprake van een fictieve dienstbetrekking als een of meer van de drie elementen van een standaard dienstbetrekking ontbreken.

Fictieve dienstbetrekking in de praktijk

Stel, je gaat een projectmatige samenwerking aan met iemand die geregistreerd staat als zelfstandig ondernemer. Hoewel diegene niet officieel bij je in dienst is, voldoet de samenwerking wel aan 2 van de 3 voorwaarden waar een standaard dienstbetrekking aan moet voldoen, namelijk persoonlijke arbeid en loon.

Echter, de gezagsverhouding ontbreekt omdat de freelancer meer vrijheid heeft om het werk naar eigen inzicht uit te voeren. Daarom is er in dit geval sprake van een fictieve dienstbetrekking.

Nieuwe maatregelen: Wet DBA en verder

Vroeger, tot 1 mei 2016, gebruikten opdrachtgevers en zzp'ers de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) voor zekerheid. Nu, onder de Wet DBA (Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties), zijn opdrachtgevers en zzp'ers samen verantwoordelijk voor hun arbeidsrelatie.

Maatregelen zijn genomen om meer duidelijkheid te bieden, waaronder het gebruik van modelovereenkomsten en de Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie van de Kamer van Koophandel. Het is essentieel om deze regels toe te passen om onvoorziene gevolgen te voorkomen.

Fictieve dienstbetrekking in het kort

• Een fictieve dienstbetrekking ontstaat wanneer de arbeidsrelatie tussen werknemer en werkgever enkele gelijkenissen vertoont met een reguliere dienstbetrekking, maar niet als zodanig wordt beschouwd.
  
  

• Situaties zoals samenwerken met zelfstandige ondernemers kunnen als fictieve dienstbetrekking worden aangemerkt als de aard van het werk, gezagsverhouding, of andere factoren lijken op een reguliere dienstbetrekking.

• Voor fictieve dienstbetrekkingen gelden dezelfde regels voor looninhouding als bij echte dienstbetrekkingen, en betrokkenen kunnen verplicht verzekerd zijn, afhankelijk van de aard en wetgeving.

   

Personeelsplanning en urenregistratie software!

• Eenvoudige personeelsplanning
• Overzichtelijke urenregistratie
• Makkelijke verlofregistratie

Gratis uitproberen Demo aanvragen