Arbowet: Alles wat je moet weten als werkgever

  • Geschreven door: Carin Vreede
  • Bijgewerkt op: 30 april 2024
Een bureau waar een kop koffie, een notitieblokje een pen en een telefoon op liggen.

De Arbowet moet ervoor zorgen dat alle werkgevers en werknemers samen een veilige en gezonde werkomgeving hebben. Volgens de wet zijn werkgevers verantwoordelijk om hierin te voorzien. De wet schrijft voor dat werkgevers de nodige maatregelen moeten nemen om arbeidsongevallen en uitval van werknemers te voorkomen.

Waar gaat de Arbowet over?

Volgens de Arbowet (Arbeidsomstandighedenwet) zijn werkgevers en werknemers verplicht goede arbeidsomstandigheden te handhaven en de veiligheid en gezondheid van de werknemers te beschermen. Zij dient ter voorkoming van beroepsziekten en arbeidsongevallen. Deze wetgeving is een kaderwet en bestaat uitsluitend uit algemene bepalingen. De verdere uitwerking van de Arbowet is uitgewerkt in het Arbeidsomstandighedenbesluit en de Arbeidsomstandighedenregeling.

Wat er in de Arbowet staat

In de Arbowet staan regels en voorschriften voor veilige en gezonde werkomstandigheden voor werknemers. De wet bevat specifieke regels en vereisten waaraan werkgevers en werknemers zich moeten houden om een veilige werkomgeving te garanderen. Deze regels omvatten de identificatie van gevaren en richtlijnen voor risicobeoordeling, opleiding en training van werknemers, veiligheidsprocedures op de werkplek, en het rapporteren en onderzoeken van ongevallen en incidenten op de werkplek.

Wat is het Arbobesluit?

Het Arbobesluit is een verdere uitwerking van de Arbowetgeving. Hierin staan de regels voor jou en jouw werkgever om arbeidsrisico's te voorkomen. Deze zeer concrete regels zijn verplicht. Denk aan regels over hoe je werkt met gevaarlijke stoffen. Ook staan er aanvullende regels in voor verschillende sectoren en categorieën werknemers.

Wat is de Arboregeling?

De Arboregeling is een nadere uitwerking van het Arbobesluit. Het geeft precieze aanwijzingen voor veilig werken en een gezonde werkomgeving. Deze regeling bevat onder meer richtlijnen voor de afhandeling van meldingen van ongevallen die zich op de werkplek voordoen.

Arbeidsomstandighedenwet: De laatste wijziging

Wat is de vernieuwde Arbowet?

De Arbowet is onlangs vernieuwd om werkgevers en werknemers te helpen focussen op gezonde arbeidsomstandigheden en een veilige werkplek. Als werkgever ben je verplicht deze regels te volgen om zowel jouw personeel als jezelf te beschermen. De "vernieuwde arbowet" verduidelijkt de verantwoordelijkheden en plichten die je hebt.

De hele Arbowetgeving heeft een belangrijke herziening ondergaan, die op 1 juli 2017 is ingegaan. De overgangsperiode eindigde op 1 juli 2018. De nieuwe wetgeving legt meer nadruk op het voorkomen van verzuim van werknemers. De preventiemedewerker heeft nu een versterkte rol en de randvoorwaarden voor het handelen van de bedrijfsarts zijn verbeterd. Daarnaast geven werknemers actiever vorm aan het arbeidsomstandighedenbeleid.

Arbowet stelt gezonde arbeidsomstandigheden voor

Het belangrijkste doel van deze wetgeving is het verzekeren dat alle arbeidsmiddelen juist worden gebruikt en dat de organisatie alle nodige maatregelen neemt om incidenten te voorkomen. Hierdoor wordt de eigen veiligheid van iedereen binnen jouw bedrijf gewaarborgd. Daarnaast stelt de "arbowet" specifieke eisen aan het opstellen van een beleid rond ziekte en verzuim, en het bieden van voorlichting over de gevaren en mogelijke gezondheidsrisico's in het werk.

Ook ben je verplicht samen te werken met een arbodeskundige om te zorgen dat de "taken goed" worden uitgevoerd en dat er in "specifieke gevallen" adequaat wordt gehandeld. Deze samenwerking helpt bij het identificeren van risico’s en het nemen van preventieve maatregelen, waardoor je minder snel geconfronteerd wordt met boetes van de Nederlandse Arbeidsinspectie.

1) De basisovereenkomst voor gezondheids- en veiligheidsdiensten

De werkgever en de arbodienstverlener zijn verplicht een overeenkomst te sluiten, die minimum afspraken over de diensten moet bevatten. Het basiscontract moet aan drie kernpunten voldoen.

Bedrijfsarts

In het kader van de vernieuwde Arbowet is het verplicht voor jou als werkgever om een basiscontract af te sluiten met een arbodienstverlener, waarin duidelijke afspraken staan over de inzet van de bedrijfsarts. Dit contract moet aan drie kernpunten voldoen, waaronder het garanderen van onbeperkte toegang voor de bedrijfsarts tot de werkvloer. Dit stelt hem in staat beter inzicht te krijgen in de arbeidsomstandigheden en de psychosociale arbeidsbelasting binnen jouw bedrijf.

Open spreekuren

Het is essentieel dat je werknemers goed informeert over de mogelijkheid om de bedrijfsarts te bezoeken tijdens open spreekuren. Deze spreekuren zijn bedoeld voor werknemers om gezondheidsproblemen te bespreken die direct of indirect verband houden met hun werk, ongeacht of er reeds problemen gemeld zijn of dat zij uitval hebben ervaren.

Second opinion

Verder moet je werknemers informeren over hun recht op een second opinion. Als werknemers twijfelen aan de juistheid van de begeleiding door de bedrijfsarts, hebben zij het recht om een second opinion te vragen bij een andere arts. Het basiscontract moet ook voorzieningen treffen voor de financiering van deze second opinions, waarbij de kosten normaal gesproken voor jouw rekening komen, tenzij er uitzonderlijke omstandigheden zijn.

2) Preventie werknemer

De geactualiseerde weg volgens de Arbowet benadrukt de rol van de preventiemedewerker bij het bevorderen van veilig en gezond werken binnen bedrijven. Iedere werknemer die interesse toont in arbo-sociale zaken kan zich kandidaat stellen voor deze functie, of in het geval van bedrijven met 25 of minder werknemers; kan de directeur deze rol op zich nemen. De preventiemedewerker moet over voldoende kennis, arbeidsomstandigheden en ervaring beschikken om de taken te kunnen vervullen.

3) Werknemersvertegenwoordiging

Vroeger hadden de werknemersvertegenwoordigers de bevoegdheid om in te stemmen met het arbeidsomstandighedenbeleid. Tegenwoordig hebben zij dezelfde bevoegdheid bij de beslissing over de preventiemedewerker en zijn verantwoordelijkheden in het bedrijf. Bovendien hebben de werknemersvertegenwoordigers instemmingsrecht bij de keuze voor een second opinion.

De verplichtingen volgens de Arbowet

De Arbowet schetst de verplichting van een goed arbobeleid van een werkgever om werknemers een veilige en gezonde werkplek te bieden.

De werkgever is verplicht om:

  • Werknemers te beschermen tegen risico's op de werkplek door mogelijke gevaren op te sporen en aan te pakken. Bijvoorbeeld lawaaiige machines vervangen door stillere alternatieven.

  • Werknemers passende persoonlijke beschermingsmiddelen en hulpmiddelen te bieden, zoals oordoppen, om gehoorschade te voorkomen.

  • Eentonig en snel werk zoveel mogelijk voorkomen en beperken.

  • Werknemers te informeren over de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) en het plan van aanpak, waarin de risico's van hun werk en de beschikbare maatregelen om die risico's te verminderen staan beschreven.

  • Voor elke werknemer een individueel blootstellingsregister bij te houden, waarin de gevaarlijke stoffen waaraan zij op het werk worden blootgesteld worden geregistreerd.

  • Werknemers regelmatig te informeren over het gebruik van beschermingsmiddelen en hoe om te gaan met agressie of geweld op het werk.

  • Een bedrijfsarts in te schakelen die zieke medewerkers begeleidt en ook eventuele vragen over gezonde en veilige werkomstandigheden kan beantwoorden.

  • Stel ten minste één preventiemedewerker aan in het bedrijf.

  • Meld en registreer arbeidsongevallen en beroepsziekten nauwkeurig.

Arbowet verplichtingen voor werkgevers

arbowet, deskundige werknemer, betrokken werknemer, staan algemene bepalingen, veiligheidsinstructies opvolgen

Als werkgever heb je op grond van de Arbowet bepaalde verplichtingen over het bieden van doeltreffende maatregelen, veilige en gezonde werkplek aan jouw werknemers. Deze verplichtingen zijn onder andere:

  • Zorgen voor de veiligheid van jouw medewerkers tijdens het werk.

  • Correct gebruik van gereedschap en persoonlijke beschermingsmiddelen bieden om de kans op ongevallen of letsel zo klein mogelijk te maken.

  • Alle veiligheidsinstructies duidelijk kenbaar te maken, vooral wanneer er met gevaarlijke stoffen wordt gewerkt.

  • Jouw werknemers de mogelijkheid bieden om jou als werkgever op de hoogte te stellen van alle gezondheids- en veiligheidsrisico's die zij op de werkplek waarnemen.

De arbocatalogus

Een arbocatalogus is een leidraad voor het realiseren van de voorgeschreven bepalingen volgens de Arbowet en de bijbehorende regelgeving. De arbocatalogus moet ter toetsing worden voorgelegd aan de Nederlandse Arbeidsinspectie. Van de bij de catalogus aangesloten werkgevers wordt verwacht dat zij de in hun catalogus vermelde doelvoorschriften uitvoeren.

Vangnet of maatwerkregeling

Volgens de Arbowet moeten werkgevers in hun verzuimbeleid deskundige bijstand bieden. Zij kunnen kiezen tussen een vangnet- of maatwerkregeling, met instemming van hun ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging die schriftelijk moet worden vastgelegd. Als werknemers de voorkeur geven aan de vangnetregeling, moet de werkgever zich daaraan houden.

Vangnet Regeling

De vangnetregeling behelst een contract met een gecertificeerde arbodienst, zoals bijvoorbeeld ArboNed, om de essentiële contractverplichtingen voor verzuimcontrole en re-integratieactiviteiten te vervullen. Zo'n partij helpt ook bij Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E), Preventief Medisch Onderzoek periodiek (PMO), arbeidsgezondheidskundig Onderzoek (PAGO) en Pre-employment medisch onderzoek om aan de wettelijke eisen te voldoen en boetes te voorkomen.

Maatwerkregeling

Met de maatwerkregeling kunnen werkgevers kiezen hoe en door wie zij deskundige hulp krijgen bij verzuimbegeleiding, zoals het inhuren van onafhankelijke bedrijfsartsen. De werkgever is wel verantwoordelijk voor de afstemming tussen deskundigen en de arbodienst voor de juridische en professionele naleving.

Personeelsplanning en urenregistratie software!

Personeelsplanning en urenregistratie software!

  • Eenvoudige personeelsplanning
  • Overzichtelijke urenregistratie
  • Makkelijke verlofregistratie
Gratis uitproberen Demo aanvragen
Regelgeving
Topic: Wetgeving
Carin Vreede

Geschreven door:

Carin Vreede

Met jaren ervaring in het HR-vakgebied heeft Carin veel ervaring met HR-processen. Als content marketeer zet zij deze kennis om in boeiende en informatieve content die bedrijven helpt om hun HR-processen te optimaliseren en hun medewerkers te motiveren en te ontwikkelen.

Disclaimer

Let op: de informatie op onze website is bedoeld voor algemene informatieve doeleinden en niet als bindend advies. De informatie op onze website kan niet worden beschouwd als vervanging voor juridisch en bindend advies voor een specifieke situatie. Ondanks onze research, bieden wij geen garantie voor de nauwkeurigheid, volledigheid en actualiteit van de informatie op onze website. Wij zijn niet aansprakelijk voor enige schade of verlies dat voortvloeit uit het gebruik van de informatie op onze website.