Nudging: gedrag beïnvloeden op een ethische manier

Misschien heb je weleens van nudging gehoord; nudging is een subtiele manier om menselijk gedrag te sturen op een voorspelbare manier. Het helpt ons bij het maken van keuzes, door keuzeopties op een specifieke manier te presenteren. Ook maakt het gebruik van onbewuste psychologische processen, om ons aan te moedigen het gewenste gedrag te vertonen. Wat dit gewenste gedrag is, verschilt natuurlijk per context.

Nu klinkt heel tegenstrijdigheid om de woorden "beïnvloeden" en "ethisch" in dezelfde zin te gebruiken, maar het kan écht. In dit artikel leggen we je precies uit hoe je dit doet.

Waarom is nudging zo effectief?

Nudges werken omdat mensen regelmatig op de automatische piloot handelen. We maken vaak keuzes zonder er al te veel over na te denken. Dit is uiteraard best logisch. Als we elke keuze—van wat we op ons brood namen tot onze tandpasta—met dezelfde ernst zouden benaderen als complexere levenskeuzes, dan zouden we mentaal compleet overbelast raken.

Nudging is vooral een hele effectieve methode als we geen speciale voorkeur hebben in een specifieke richting, en het helpt ons door het maken van keuzes te versimpelen. Het belangrijkste bij nudging is dat er geen dwang of druk op mensen wordt uitgeoefend.

Nudging op de werkvloer

Nu weten we hoe een nudge werkt. In theorie klinkt dit hartstikke goed. Maar hoe ziet nudging eruit in de praktijk? Hier zijn alle verschillende soorten nudges waarmee je medewerkers een duwtje in de gewenste richting kunt geven.

De lunch nudge: presenteer betere opties

Mensen zijn geneigd te kiezen wat hen het eerst opvalt. Dus als je wil dat je werknemers gezondere keuzes maken tijdens de lunch, kun je—zonder hen te vertellen wat ze moeten eten, want we kunnen je ervan verzekeren dat echt niemand daarop zit te wachten—nudging toepassen door de gezonde opties aantrekkelijker en toegankelijker te maken.

Dit kun je doen door het op ooghoogte plaatsen van gezonde snacks in de bedrijfskantine, het markeren van de gezondste opties met grote letters op de menukaart, en het verminderen van de zichtbaarheid van minder gezonde opties.

Beperk het menu

Een andere nudging techniek is het presenteren van minder opties—bijvoorbeeld, een eenvoudiger en beperkter menu in de bedrijfskantine. Dit klink contra-intuïtief, maar hoe minder keuzes er beschikbaar zijn, hoe minder keuzestress er zal ontstaan.

"Ja, maar de rest doet het ook!": verzamel social proof

Mensen zijn sociale dieren. We doen we vaak ons best om sociaal niet buiten de boot te vallen, en gedragen ons graag zoals sociale normen voorschrijven.

Daarom kan het helpen om gebruik te maken van statistieken als je bepaald gedrag probeert aan te moedigen. Als je bijvoorbeeld wilt dat meer werknemers de trap nemen in plaats van de lift, hang dan een bordje bij de lift waarop staat "80% van werknemers bij [neem groot bedrijf waar werknemers respect voor hebben] neemt de trap". Dit motiveert mensen om ook de trap te nemen.

Als je deze cijfers niet kunt vinden, probeer dan andere voorbeelden te vinden die het gedrag waar je naar op zoek bent in cijfers uitdrukt. Als je werknemers zien dat de meerderheid van mensen de trap verkiest, zullen ze eerder geneigd zijn om hetzelfde te doen.

Alles op z'n tijd: timing-nudges

Door het juiste moment te kiezen om bepaalde informatie of opties aan te bieden, kun je gedrag ook beïnvloeden. Stel je voor dat je wilt dat je werknemers meer deel nemen aan interne trainingen, en je weet dat mensen na de lunch nog weleens willen inzakken.

In plaats van alleen een e-mail te sturen met een aankondiging van de training, wacht je tot de late namiddag, na de post-lunch dip. Op dat moment stuur je een herinnering met een pakkende kop zoals 'Energieboost nodig? Ontdek onze verfrissende trainingssessie van morgen!' Door de timing, vergroot je de kans dat ze zich inschrijven voor de training.

Vriendelijke reminders

Dit kun je ook doen met andere zaken door regelmatig een positieve herinneringen in de vorm van e-mails of sms-berichten te sturen. Bijvoorbeeld: "Beste medewerkers, vergeet niet om je gezondheidsscreening in te plannen! Jouw welzijn is belangrijk voor ons, en deze screening kan je helpen gezonde keuzes te maken."

Schakel een expert in: maak gebruikt van autoriteit

Als je als werkgever een nieuw trainingsprogramma wilt introduceren en werknemers wilt overtuigen van de waarde ervan, kun je bijvoorbeeld een senior leidinggevende of expert uitnodigen om te praten over welke waarde zij denken dat de cursus heeft. Hierdoor krijgen werknemers meer vertrouwen in de waarde van de training, en zijn ze eerder aangemoedigd om deel te nemen.

Als je wil dat je werknemers gezondere keuzes maken tijdens de lunch, kun je—zonder hen te vertellen wat ze moeten eten, want we kunnen je ervan verzekeren dat echt niemand daarop zit te wachten—nudging toepassen

Bepaal de standaard

Het aantal donors in Nederland is de laatste jaren aanzienlijk gestegen. Dit komt grotendeels omdat iedereen vanaf 18 jaar sinds 2020 automatisch als donor wordt aangesteld, tenzij ze actief actie ondernemen om dit niet te zijn.

Mensen zijn eerder geneigd bij een bepaalde keuze te blijven, als deze de standaard is. Als je bijvoorbeeld wilt dat je werknemers gebruik maken van een pensioen plan, maak dit dan de standaardoptie als ze bij je in dienst komen.

Iedereen houdt van een spelletje! : gebruik gamification

Introduceer spelelementen om werknemers aan te moedigen bepaalde doelen te bereiken, zoals het volhouden van gezonde gewoonten of het bijwonen van bedrijfsbijeenkomsten.

Lees dit artikel voor meer over gamification: Gamification op de werkvloer

De kracht van beloningen

Als werkgever kan je er ook voor zorgen dat werknemers bepaald gedrag langer volhouden, door bonussen, beloningen en positieve feedback te geven. Dit werkt ook motiverend en aanmoedigend.

Is nudging eigenlijk wel oké?

Nudging is een hele behulpzame techniek die tot echte gedragsverandering kan leiden. Maar dit is tegelijkertijd ook de reden dat het altijd met zorg moet worden gebruikt.

Soms zijn de ethische lijnen ook gewoon een beetje vaag. Neem het donorvoorbeeld. Het heeft de nodige vragen opgeroepen wat individuele keuzevrijheid betreft. Maar uiteindelijk kunnen mensen er alsnog voor kiezen om geen donor te zijn, dus dit kan als een ethische vorm van nudging beschouwd worden—omdat mensen nog steeds andere keuzeopties hebben.

Hoe het niet hoort

Stel je voor dat je een werkgever bent die niet helemaal snapt hoe het hoort. Je besluit een gamificatieprogramma in het leven te roepen. Dit gaat allemaal prima, totdat je besluit de werknemers met de laagste productiviteit publiekelijk te 'straffen' door hun namen op een bord te plaatsen, of door ze aan te wijzen als de zwakste schakel in teamvergaderingen. Deelname is verplicht.

Dit voorbeeld van nudging is onethisch, omdat het gebaseerd is op negatieve sociale druk en angst. Het laat werknemers niet in hun waarde en negeert het welzijn van werknemers compleet. Al deze elementen vormen de ideale ingrediënten voor een giftige werkomgeving. Onethisch nudgen kan zorgen voor stress, demotivatie en ongezonde werkcultuur.

Wees je daarom, bij het toepassen van nudging, altijd bewust van de ethiek achter de techniek die je gebruikt. Zorg ervoor dat het op een respectvolle manier gebeurd, waarbij de keuzevrijheid en het welzijn van werknemers worden gerespecteerd. En motiveer het gedrag wat je wilt zien op een positieve en effectieve manier.

Welke nudging techniek spreekt jou het meeste aan?

Personeelsplanning en urenregistratie software!

• Eenvoudige personeelsplanning
• Overzichtelijke urenregistratie
• Makkelijke verlofregistratie

Gratis uitproberen Demo aanvragen